تفاوت عدسی در چشم سالم و مبتلا به آب مروارید
تفاوت عدسی در چشم فرد مبتلا به آب مروارید (راست) و فرد سالم (چپ)


کاتاراکت یا آب مروارید چیست؟

در یک چشم سالم، عدسی چشم شفاف است و نور را روی شبکیه متمرکز می‌کند تا تصویری واضح ایجاد شود. اما در چشم مبتلا به آب مروارید، عدسی کدر می‌شود و دید فرد مانند نگاه کردن از پشت شیشه‌ای مه‌آلود خواهد بود. این وضعیت باعث تاری دید، کاهش وضوح رنگ‌ها و مشکل در دید شبانه می‌شود.

آب مروارید در افراد سالمند شایع‌تر است، اما عواملی مانند دیابت، ضربه به چشم، مصرف طولانی‌مدت کورتون و تماس زیاد با نور خورشید بدون عینک محافظ می‌تواند زمینه‌ساز آن شود. درمان قطعی این بیماری جراحی است که در آن عدسی کدر با لنز مصنوعی جایگزین می‌شود.


علائم آب مروارید

  • تاری دید
  • دید دوگانه یا شبح‌مانند
  • حساسیت زیاد به نور
  • کاهش دید در شب و نیاز به نور بیشتر برای مطالعه
  • کمرنگ یا زرد شدن رنگ‌ها

نمونه دید در آب مروارید
نمونه دیگر از تغییر رنگ در دید
دید دوگانه در آب مروارید

در صورت مشاهده این علائم، حتماً با چشم‌پزشک مشورت کنید.


علل ایجاد آب مروارید

افزایش سن: رایج‌ترین علت بروز آب مروارید است. پس از ۴۰ سالگی، پروتئین‌های عدسی تخریب می‌شوند و شفافیت عدسی کاهش می‌یابد.

سایر علل عبارت‌اند از:

  • سابقه خانوادگی: وجود آب مروارید در اقوام نزدیک احتمال بروز آن را بالا می‌برد.
  • دیابت: افزایش قند خون می‌تواند روند کدورت عدسی را تسریع کند.
  • آسیب یا جراحی‌های چشمی قبلی: ممکن است باعث بروز آب مروارید شود.
  • نور خورشید: تابش اشعه ماورای بنفش (UV) با افزایش خطر همراه است.
  • مصرف کورتون: استفاده طولانی‌مدت باعث کدورت زودرس عدسی می‌شود.
  • سیگار: مهم‌ترین عامل خطر قابل پیشگیری است.
  • بیماری‌های چشمی نظیر یووئیت و گلوکوم: می‌توانند زمینه‌ساز باشند.

چگونه از پیشرفت آب مروارید جلوگیری کنیم؟

  • استفاده از عینک آفتابی با فیلتر ۹۹٪ UV
  • پرهیز از سیگار
  • رژیم غذایی سالم و کنترل دیابت

تشخیص آب مروارید

چشم‌پزشک با معاینه و ارزیابی دقیق عدسی و شبکیه می‌تواند بیماری را تشخیص دهد.

  • معاینه با اسلیت لامپ: برای بررسی ساختارهای چشم با میکروسکوپ ویژه استفاده می‌شود.
  • معاینه شبکیه: با گشاد نمودن مردمک جهت ارزیابی شبکیه و عصب بینایی.
  • تست حدت بینایی: اندازه‌گیری وضوح دید و نیاز به اصلاح اپتیکی.

اقدامات پس از تشخیص

  • معاینه منظم: هر یک تا دو سال یک‌بار بنا بر سن.
  • محافظت در برابر اشعه UV با عینک و کلاه.
  • قطع مصرف سیگار.
  • استفاده از نور مناسب هنگام مطالعه.
  • محدود کردن رانندگی در شب.
  • کنترل بیماری‌هایی مانند دیابت.

تصمیم‌گیری درباره جراحی آب مروارید

  • شناخت روند و مراحل جراحی
  • آگاهی از مراقبت‌های پیش و پس از عمل
  • بررسی مزایا و خطرات احتمالی
  • پرس‌وجو از پوشش بیمه

مشاوره پیش از جراحی آب مروارید


درمان آب مروارید

  • تنها درمان قطعی جراحی است. در صورت اختلال در فعالیت‌های روزمره، جراحی باعث بهبود بینایی می‌شود.

نحوه انجام جراحی

در این جراحی عدسی کدر برداشته شده و با لنز شفاف داخل چشمی (IOL) جایگزین می‌شود. در مواردی پس از عمل ممکن است کپسول عدسی مجدداً کدر شود که با لیزر «کپسولوتومی یاگ» برطرف می‌گردد.


نکات مهم و توصیه‌ها

بی‌توجهی به علائم مشکل را شدیدتر می‌کند. در صورت تاری دید یا حساسیت به نور به چشم‌پزشک مراجعه کنید.

چکاپ منظم: حتی بدون علامت نیز ضروری است.

محافظت در برابر نور شدید: با عینک UV.

تغذیه سالم: میوه، سبزی و کنترل دیابت به حفظ سلامت چشم کمک می‌کند.

ترک سیگار: از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه است.

آگاهی: پیش از جراحی درباره زمان، نوع لنز و مراقبت‌های بعد از عمل از پزشک سوال کنید.

منبع: انجمن چشم‌پزشکی آمریکا